^(*) La contribution de chaque expert est disponible dans la langue de présentation.

Oproep aan de beleidsmakers: ga niet overhaast te werk en geef tijd en ruimte aan de sociale partners om telewerk te implementeren. Dat is één van de belangrijke conclusies van de allereerste Nationale TelewerkConferentie. Het publiek kreeg inzage in de verschillende invalshoeken van telewerk in het nieuwe werken van 10 verschillende sprekers, om tot slot de inzichten van de 4 ministers van Werk mee naar huis te nemen.

Tijd brengt raad en voortschrijdend inzicht

Is een aanpassing van de huidige regels noodzakelijk of niet? Het antwoord hierop kun je vandaag nog niet geven, omdat het referentiekader nu niet goed zit. Wij mogen ons niet laten meeslepen door conclusies genomen in een periode waar alles uit evenwicht werd getrokken door een verplicht én fulltime karakter van telewerk. Tijd brengt raad en voortschrijdend inzicht!

Want zal telewerk zo hard verschillen na deze coronaperiode? Of is de grootste verandering uiteindelijk alleen dat er meer bedrijven en meer functies zullen kunnen telewerken? De koudwatervrees die bij sommigen nog leefde, is er alleszins wel uit.

Welzijn en efficiënte werkorganisatie

Telewerk was en is op zoek gaan naar het juiste evenwicht tussen efficiëntie voor de onderneming en welzijn van de werknemer. ‘Work-life Integration’ en de productiviteit van de onderneming zijn twee kanten van dezelfde medaille.

Welzijn moeten we trouwens in de breedst mogelijke manier interpreteren. Ja, dit gaat ook over ergonomie maar minstens even belangrijk zijn motivatie, betrokkenheid, verbondenheid en bevlogenheid van de werknemers.

Sociale partners als onmisbare schakel in het debat

De sociale partners spelen een essentiële rol in het telewerkdebat, en dit op alle mogelijke niveaus: Europees, nationaal, regionaal, binnen de sectoren, subsectoren en op bedrijfsniveau. Telkens zal het zaak zijn te streven naar akkoorden die een kader scheppen waarbinnen de onderneming op maat van het bedrijf een beleid inzake telewerk kan neerzetten. Vergeet vooral niet dat arbeidsorganisatie het prerogatief is van de werkgever. Het komt hem toe de sleutels in handen te hebben om een efficiënte en productieve onderneming uit te bouwen. Pragmatisme is het sleutelwoord in deze en vermijdt daarbij vooral te rigide of strikte kaders. Een absoluut recht op telewerk is niet aan de orde! Daar blijft vrijwilligheid het ordewoord!

Een telewerkbeleid moet ook voldoende ruimte laten voor teams binnen het bedrijf. Niet elke dienst wordt op dezelfde manier georganiseerd en samengesteld, en heeft zo zijn eigenheden. Nog een reden te meer om ruimte te laten voor een invulling op maat.

Tijd- en plaatsonafhankelijk werken of niet

Vanuit een juridische invalshoek bots je automatisch met de regelgeving rond arbeidsduur. Hoe kun je de grotere flexibiliteit die een telewerker krijgt om het werk zelf te organiseren passen binnen het strikte kader van arbeidstijd? Voor het structurele telewerk van CAO 85 blijven de regels van arbeidstijd van toepassing – een verschil in deze tussen telewerkers en niet-telewerkers vonden sociale partners destijds niet opportuun –, maar met die nuance dat de werknemer zich binnen die arbeidstijd zelf kan en mag organiseren.  De mate aan autonomie vertaalt zich overigens in verschillende types van telewerkers: de tijds(on)afhankelijke werknemers, de instructiegebonden werknemer, de volledig autonome werknemer,  …

De mate aan autonomie en flexibiliteit die wordt gegeven om het werk volledig zelf te organiseren, met meer focus op resultaat en minder op tijd, zal onvermijdelijk botsen met het huidige strikte en onaangepaste wettelijke kader. Maar ook het recht op ‘deconnectie’ past niet in dit plaatje! 

Je kunt niet enerzijds de flexibiliteit verlangen om tijdens de dag even uit te loggen om iets privé te doen én tegelijk na de klassieke arbeidstijd het recht willen om te deconnecteren.

Al die debatten en evoluties rond tijds- en plaatsonafhankelijk werken zullen in de toekomst onoverkomelijk leiden tot een noodzaak tot bijsturing van onze arbeidswetgeving, die onvoldoende antwoorden biedt op de noden van vandaag en morgen, omdat die nog gebaseerd is op de traditionele kijk op werk.

Laat ons daar als sociale partners constructief rond samenwerken!